Er is werk aan de winkel

Met duurzame kabinetsdoelstellingen voor de gebouwde omgeving in 2050, is er nog een lange weg te bewandelen. De Rotterdamse ontwikkelaar HD Groep wil niet zo lang wachten. Ze steekt de handen uit de mouwen en kijkt met duurzame, ambitieuze projecten, samen met partners, positief vooruit.

Cherryl Djoegan

Ontwikkelaar en specialist circulair bouwen

Het is geen nieuws dat gebouwde omgeving voor 40 procent verantwoordelijk is voor de CO2-uitstoot. Sterker nog: daarom zijn er doelen gesteld om deze in 2050 als volledig circulair te bestempelen. HD legt de lat hoog voor zichzelf met een doel van twintig jaar eerder, wat de noodzaak en urgentie toont. “Waarom wachten tot de klimaatproblematiek nog zichtbaarder of voelbaarder wordt?,” bepleit Cherryl Djoegan (ontwikkelaar en specialist circulair bouwen). “Laten we samen onze schouders eronder zetten, en gáán. Daar willen we met onze ambitie – om in 2030 volledig circulair te zijn – een voorbeeldrol innemen.” 

Om deze ambitie waar te maken werkt HD met drie uitgangspunten die verwerkt worden in alle projecten; ontwerpen voor saamhorigheid, bouwen aan biodiversiteit en met gesloten kringlopen (op materiaal-, CO2-, energie- en waterniveau). Djoegan: “We moeten de impact voor mens en milieu die we nú maken vertalen naar de toekomst. Laten we stoppen met kortetermijndenken. Zo verzekeren we de vitaliteit van de toekomst. Zet bestaande materialen in en maak biobased bouwen normaal. Dat is een spannende, maar haalbare uitdaging. Laten we met zijn allen dergelijke uitdagingen juist aanpakken als een avontuur.”

Gebiedsontwikkeling en sociale duurzaamheid

De instelling ‘mouwen opstropen en aan de slag’ dat vaker door de havenstad gonst, geldt ook in dit geval: er is werk aan de winkel. Ook voor HD zelf. Niet alleen het ‘eigen nest’ van HD wordt circulair, ook op het vlak van partners en projecten ligt er nog meer focus op circulariteit. “Circulariteit is een super breed begrip”, licht Djoegan toe. “Van de toepassing van hergebruikt en hernieuwbaar materiaal tot de toekomstbestendigheid van een product dat aanpasbaar is. Alles in één keer aanpakken is teveel. Daarom legden we dit jaar de nadruk op biobased bouwen met de focus op houtbouw, waarin we een grote broek hebben aangetrokken.”

Een woonproject als MIX, ontworpen door onze eigen HD Architecten in de Rotterdamse wijk Het Lage Land, is daar een goed voorbeeld van. De ontwikkeling en het ontwerp waren al ver gevorderd. “We hebben besloten één van de bouwdelen opnieuw te ontwerpen om het in houtbouw (CLT) uit te voeren. Voor alle betrokkenen een leerzaam proces. Ook de aannemer – waarvoor momenteel een selectie loopt met duurzaamheid als een belangrijk selectiecriterium – moet mee in deze doelstelling. Ervaring met circulariteit is een vereiste.”

Zo is de pool van partners, adviseurs, architecten, aannemers en leveranciers sindsdien onderhevig aan een selectie op basis van HD’s eigen circulaire doelstellingen. Juist daaruit ontstaan nieuwe toepassingen en initiatieven, zoals een databank van biobased materialen waar ze samen met een andere architect mee werken. 

Daarnaast is de nieuwe gebiedsontwikkeling in Middelharnis een goed voorbeeld van HD’s eigen inzet: op 3,5 hectare grond wordt daar ‘Het Menheerse Erf’ ontwikkeld, een combinatie van wonen, welzijn en zorg. HD’s duurzame pijlers zijn vanaf het begin meegenomen in de ontwikkeling. Het resultaat: alle appartementen en alle grondgebonden woningen worden biobased ontwikkeld. Naast de technische en ecologische duurzaamheid waarvoor de lat hoog is gelegd, is er veel aandacht voor sociale duurzaamheid. De natuur fungeert als rode draad door het plan en dient als ontmoetingsruimte. Zo wordt er in collectieve groene buitenruimtes plek gemaakt voor onder meer moestuintjes als extra ontmoetingsplekken. Daarnaast wordt door zorgvuldig programmeren een goede balans gecreëerd tussen zorgdragers en zorgvragers.

Duurzaamheid in eigen nest

De bewustwording rondom een duurzame wereld begint al tussen de eigen muren van HD. Maandelijkse lunchlezingen van externen fungeerden als inspiratiesessies om collega’s te tonen dat HD niet de eerste is die hiermee aan de slag gaat. “Met zo’n groot onderwerp als circulariteit, liggen twijfels op de loer: “Is zo’n grote ambitie wel realistisch?”, illustreert Djoegan. “De inspiratiesessies dienen ervoor om dat naar een nieuw niveau te brengen; om te laten zien dat het kan! Dan beweeg je al snel via inspiratie, ideeën en inzichten, naar enthousiasme, initiatief en realiteit.” 

En zo geschiedde met acties vanuit collega’s, zoals het volgen van opleidingstrajecten. Voor een bestaand ontwerp voor een zorggebouw voor mensen met dementie werd onderzocht hoe dit ook gerealiseerd kan worden in hout, geïnspireerd door één van de lunchlezingen. Het volgende zorggebouw van HD wordt zo gerealiseerd. “Mensen zitten boordevol ideeën om bewustwording en eigen duurzaamheid te stimuleren”, vertelt Djoegan enthousiast. “Daardoor gaat het leven. En pas zodra iets echt leeft, komt het tot bloei. Een leuk voorbeeld is hoe door kleine maar sterke gebaren onze duurzaamheidsmissie steeds beter zichtbaar wordt. Zoals het idee van een collega om een wachtwoord voor gasten te veranderen naar een circulair statement.”

Vier kleine successen

De grote ambities nemen niet weg dat ontwikkelingen lang duren. Het proces voordat een (ontwikkel)project getoond kan worden aan de wereld – daar gaat een hele tijd overheen. Daarom pleit HD voor een positieve mentaliteit op de korte termijn. Djoegan: “Vier kleine successen. Je kunt niet wachten tot 2030 om resultaat te laten zien. Toon juist al die kleine stappen die leiden tot dat ene, mooie circulaire gebouw. Dat is motiverend en houdt het tempo erin. Onze ambitie blijft daarmee dagelijks voelbaar.” 

Laten we realistisch zijn: de weg naar 2030 en vervolgens 2050 is niet altijd rozengeur en maneschijn. Juist daarom ziet HD de uitdagingen als een avontuur met constant nieuwe inzichten en mogelijkheden. Ook samen met partners – en beter nog: samen met de hele bouwsector. Djoegan: “Misschien voelen de veranderingen soms gek en oncomfortabel. Dat mag best, want anders maken we het onmogelijke niet waar. De lat moet hoog liggen! Laten we doorlopen – het liefst rennen – want we gaan de goede kant op.”