De helft van de 75-plussers voelt zich eenzaam. “Dat is niet alleen een probleem voor de senioren maar ook voor de maatschappij”, stelt Manon Vanderkaa, directeur van seniorenorganisatie KBO-PCOB.
Manon Vanderkaa
Directeur seniorenorganisatie KBO-PCOB
“Senioren vormen een enorm reservoir aan kennis, ervaring en levenswijsheid. Daar moeten wij juist veel meer oog voor hebben en gebruik van maken. Als je ook ouderen bij je eigen leven betrekt, maak je jouw en hun leven rijker, mooier en betekenisvoller. Je kunt bijvoorbeeld denken ‘wat kan ik voor ouderen betekenen’, maar je kunt ook denken ‘wat kunnen wij voor elkaar betekenen’. Dat vind ik een veel mooiere insteek.”
Acht dagen niemand zien of spreken
Eenzaamheid onder ouderen is een groot probleem. “Er is sociale eenzaamheid waarbij mensen maar weinig contact hebben met anderen. Daarnaast is er emotionele eenzaamheid. Dan zien ouderen wel andere mensen maar voelen zich niet verbonden. Zij hebben het gevoel niet van betekenis voor iemand te zijn.
Juist kleine dingen maken vaak een wereld van verschil
Onlangs hebben wij een onderzoek gedaan naar zomereenzaamheid. Ik schrok van de uitkomsten. Er zijn mensen die soms acht dagen lang niemand spreken. Neem van mij aan dat dat iets met je doet.”
Ziek van eenzaamheid
Van eenzaamheid kun je namelijk echt ziek worden. “Je ervaart stress, je weerstand wordt aantoonbaar minder en daardoor ben je vatbaarder voor infecties”, somt Vanderkaa op. “Eenzaamheid vergroot verder onder meer de kans op hartziekten en op de ziekte van Alzheimer. Ook zijn er de mentale aspecten. Wie geen of maar heel weinig contact heeft met anderen voelt zich al snel overbodig en dat kan leiden tot depressieve gevoelens en vragen als ‘heeft mijn leven nog wel zin?’ Eenzaamheid tast de kwaliteit van leven aan.”
Elkaar helpen
Het mooie is dat er maar weinig voor nodig is om een eerste stap te zetten om die eenzaamheid te doorbreken. “Bel eens aan als iemand slecht ter been is en vraag of je misschien kunt helpen door de boodschappen te doen of de tuin bij te houden. Of vraag of je buurman of buurvrouw zin heeft in een kop koffie.
Nodig iemand uit voor een straatfeest op het moment dat het feest aan de gang is. Dat verkleint de kans dat iemand de uitnodiging vergeet of op de dag zelf het moeilijk vindt om die stap te maken.
Vraag zelf eens hulp. Stel je buurman is vroeger timmerman geweest en jij bent niet zo’n klusser. Dan kun je je buurman best om hulp vragen. Of vraag je buurvrouw of ze misschien op jouw kind kan passen terwijl je even weg bent. Zo beteken je iets voor elkaar en help je elkaar.”
Maak je buurt leuker
Zowel nationaal als lokaal is er steeds meer aandacht voor eenzaamheid onder ouderen. Dat is goed, want zo worden wij bewust van het probleem, maar het gaat vaak om kleine dingen. “Door een praatje te maken met je buurman of buurvrouw maak je vaak al een enorm verschil in hoe iemand zich voelt. Samen dingen doen en er voor elkaar zijn, maakt je buurt simpelweg leuker voor jou én voor je buren.”
Elkaar helpen, dat is de mooiste insteek
Sociaal netwerk
Vanderkaa adviseert senioren om ook tijdig te investeren in hun sociale netwerk. “Vaak wonen kinderen of familie een eind weg en heb je al enkele vrienden verloren omdat ze zijn overleden. Dan is het goed om te kijken wat er in je omgeving allemaal voor mogelijkheden zijn. Misschien kun je als vrijwilliger aan de slag.
Je betekent dan iets voor een ander en tegelijkertijd voel je jezelf weer beter. Je bent immers nodig, iemand rekent op jouw hulp. Dat voelt goed. Ook zijn er overal wel verenigingen of clubs waarvan je lid kunt worden. Binnen vrijwel iedere gemeente worden activiteiten door en voor ouderen georganiseerd. Ga er eens heen!”