Een wereld zonder afval: een utopie? Elisah Pals, initiatiefneemster van Zero Waste Nederland gelooft er vurig in.
Elisah Pals
Initiatiefneemster van Zero Waste Nederland
We worden omringd met afval. Het is een dagelijks terugkerend thema in ons leven, dat continu handelingen van ons vraagt. Scheiden, sorteren, wegbrengen. Intussen is iedereen bekend met het wereldwijde plasticprobleem. Problemen bij de afvalcentrale in Amsterdam halen de landelijke pers. Een wereld zonder afval kunnen we ons nauwelijks voorstellen.
Toch is het in het leven van Elisah Pals al zo’n 3,5 jaar realiteit. Zij hoeft niets meer weg te gooien, want ze leeft zónder afval. Via Zero Waste Nederland deelt ze dagelijks hanteerbare tips over hoe je je eigen afval terugbrengt tot 0.
Pals: “Begin 2015 besloot ik gezonder te gaan eten. Ik ging vers koken met producten van de markt. Onbewust produceerde ik zomaar de helft minder afval. En dat terwijl ik dacht al milieubewust bezig te zijn, want ik scheidde mijn afval al. Dat ik ook afval kon voorkómen door anders in te kopen, daar had ik nog nooit bij stil gestaan. Er ging een wereld voor me open.”
Ze verdiepte zich in de zogeheten Zero Waste leefstijl, waarbij niet recycling, maar afvalpreventie centraal staat. “Refuse, reduce en reuse komen vóór recycling. Dat betekent dat je ervoor zorgt dat er geen verpakkingen, plastic en andere overbodige spullen je huis binnenkomen. Je gaat anders boodschappen doen. Dingen die je niet verpakkingsloos kunt kopen leerde ik zelf maken, zoals tandpasta en mascara. Wegwerpitems verving ik door blijvertjes. Plastic scheermesjes maakten plaats voor een safety razor, die ik de rest van mijn leven kan gebruiken. Al met al ben ik veel minder tijd en geld kwijt. Eigenlijk is het leven veel leuker geworden!”
Begin 2018 besloot Pals het groter aan te pakken. Op een strand dat een grote plastic vuilstort leek, drong het besef tot haar door: “Wat ik doe in mijn eigen leven is mooi, maar het is micromanagement. Deze beweging moet veel groter zijn, groter dan alleen een handjevol mensen die het perfect willen doen.” Ze besloot haar tips te gaan delen via Facebook, Instagram, en het geven van lezingen en workshops.
Intussen raakt de term ‘Zero Waste’ steeds meer ingeburgerd. Bij de NS-kiosk, Hema en Starbucks krijg je korting met je eigen beker en herbruikbare groentenetjes en katoenen broodzakken zijn tegenwoordig ook bij de grootgrutters te krijgen. Op festivals vervangen hardcups de plastic wegwerpbeker. Pals: “We zien dat ons aantal volgers in korte tijd flink is toegenomen. Dagelijks lezen duizenden mensen onze berichten. Mensen kennen het begrip zero waste zeker, maar doen… dat is soms lastig. Een thermos meenemen voor je koffie to-go is al gangbaar, maar we zien nog weinig mensen met een eigen broodzak bij de bakker bijvoorbeeld. Er is nog enige schroom. Dat hoeft echter niet! Ondernemers zitten ook met al dat plastic in hun maag en zien hun klanten graag komen met hun eigen verpakking.”
Pals over de toekomst: “Er is zó veel mis met recycling. Metaal, glas en papier zijn goed te recyclen, maar ook dat proces is vervuilend en kost veel energie. Heel veel van die materialen gaan alsnog verloren in het restafval. Van al het verpakkingsglas bijvoorbeeld belandt nog steeds 21 procent bij het restafval of in het milieu. Met plastic is het veel erger gesteld. Slechts 25 procent van al het plastic is überhaupt recyclebaar en nieuw plastic is goedkoper dan gerecycled plastic, dus er is nauwelijks markt voor.”
“In mijn ogen is preventie de oplossing. We moeten af van ‘wegwerp’, of het nou om verpakkingen, kleding of spullen gaat. Hergebruik is veel logischer en efficiënter dan recycling. We zien veel circulaire initiatieven die iets waardevols willen maken van reststromen. Dat is natuurlijk mooi. Maar willen we écht een grote stap vooruit maken, dan is het voorkómen van afval essentieel. Hierin is een rol weggelegd voor de consument, het bedrijfsleven en de overheid. Het moet, het kan, het is veel goedkoper en het is nog leuk ook!”
Om het taboe op hergebruik te doorbreken heeft Zero Waste Nederland een raamsticker gelanceerd. Daarop staat “Neem gerust je eigen verpakking mee”, waarmee klanten op een vriendelijke manier worden uitgenodigd.