Discussies over plastic verpakkingen zijn vaak gebaseerd op vooroordelen. “Er is meer kennis van zaken nodig”, vindt NRK Verpakkingen, de Nederlandse rubber- en kunststofindustrie.
De overheid heeft vanaf 1 januari gratis plastic tasjes verboden. “Maar het besluit is niet genomen op basis van feiten”, vindt Aafko Schanssema van NRK Verpakkingen. Hij wijst op een studie van TNO naar het duurzame alternatief voor plastic tasjes. “Dat alternatief bleek te zijn: het plastic tasje.
Dat is doorberekend op achttien milieucategorieën, maar plastic komt ook voor als zwerfvuil op het strand. Dat aspect weegt voor de overheid kennelijk zwaarder dan alle andere. Maar in gewichtspercentages is het slechts zes procent van het strandafval. Als je er zo naar kijkt, is de bijdrage van plastic tasjes aan zwerfafval gering.”
Verschuiving
Daar komt bij dat overheidsregels een heel brede omschrijving hanteren van plastic. Ook papier en katoen vallen daaronder, weet Schanssema. “Dat schept veel verwarring. Door deze verwarring vindt er een verschuiving plaats naar papier. Maar dat heeft, los van zwerfvuil, veel meer milieueffecten.”
Door deze verwarring vindt er een verschuiving plaats naar papier.
Toch is er een probleem met plastic. Vrijwel iedereen kent inmiddels de ‘plastic soup’, de enorme hoeveelheden plastic die zich in oceanen hebben verzameld. Ook de kunststofindustrie maakt zich daar ernstig zorgen over, verklaart Schanssema. “Maar het probleem in Europa komt vooral doordat landen rond bijvoorbeeld de Middellandse Zee geen goed afvalmanagement hebben.
Daar wordt nog volop gestort, vaak in open stortplaatsen vlakbij water. In Nederland hoort het afvalmanagement tot de top van de wereld. Hier ligt het probleem veel meer bij slecht weggooigedrag van de burgers. Ik vind dat daar veel meer aan moet gebeuren. In steden als Tokyo of Montreal is het erg schoon op straat, mede door de strenge handhaving van de regels.”
Positieve CO2-balans
Schanssema benadrukt enkele voordelen van plastic: het is goedkoop, licht van gewicht en makkelijk verwerkbaar. “Bovendien hebben op olie gebaseerde plastics een positieve CO2-balans: ze besparen meer dan ze genereren. Plastic kan goed worden gescheiden en gerecycled.
Dat gaat overigens nog niet helemaal soepel. De bevolking is enthousiast en doet het massaal, maar de kosten van het systeem lopen daardoor erg op. Ik ben bang dat het systeem uiteindelijk niet duurzaam is.”
Er is extra technologie nodig, waarmee plastic kan worden teruggebracht naar de grondstof nafta.
Schanssema denkt dat een extra technologie nodig is, waarmee plastic kan worden teruggebracht naar de grondstof nafta. “Daarmee kun je dan nieuwe plastics maken en dat is dan een circulair systeem. De technologie is er wel, maar een goed businessmodel nog niet. En de stimulans ontbreekt nu helaas, want de olieprijs is heel laag.”
Er is visie, durf en geduld nodig om het anders te doen, vindt Schanssema.
Alleen plastic tasjes verbieden lost niet veel op, dat is optimalisatie achter de komma. “In Nederland schiet het een beetje door, vind ik. In bijvoorbeeld Duitsland speelt dit helemaal niet. Het zou goed zijn als de overheid er genuanceerder naar kijkt, zeker nu ze het komend half jaar het Europese voorzitterschap heeft.”