Klimaatverandering leidt wereldwijd tot enorme waterproblemen, zoals extreme droogte, overstromingen en verslechterde waterkwaliteit. De problemen raken met name de meest kwetsbare gemeenschappen in Afrika en Azië. Fondsen en vrouwen hebben de komende decennia een belangrijke sleutel in handen.
“Water is de meest belangrijke levensvoorwaarde voor mensen”, trapt Dieneke van der Wijk, algemeen directeur bij Simavi, af. Zij onderstreept dat waterproblemen naarmate de klimaatcrisis vordert alleen maar groter worden. Collega Fernando van der Brug, relatiebeheerder bedrijven, licht toe: “Pakistan heeft bijvoorbeeld in 2022 extreme overstromingen gekend en in de hoorn van Afrika is het in veertig jaar niet zo droog geweest. Het regenseizoen blijft in Kenia al vier jaar uit. Tegelijkertijd zien we dat de vraag naar water sterk toeneemt en investeringen in waterprogramma’s afnemen. Dat is een contraproductieve en misschien wel alarmerende trend.”
Fotograaf Sacha de Boer reisde naar Kenia om de watercrisis vast te leggen. Ze zag door haar lens de bittere realiteit van de aanhoudende droogte: “Vrouwen begonnen zelfs te vechten in de rij voor een waterpunt”. Maar vooral was ze onder de indruk van de vrouwen die samen in actie komen om het verschil te maken, zoals Agnes. “De sisterhood raakte me diep. Vrouwen herkennen dat ze de dupe zijn van de droogte, maar ook dat juist zij het verschil kunnen maken. Ondernemers als Agnes snappen heel goed dat ze met water ook geld kunnen verdienen en zo onafhankelijk kunnen zijn. Water betekent hier echt leven.”
De afnemende aandacht voor water is volgens Van der Brug te verklaren: “Tot vijftien jaar geleden was water een belangrijk thema. Daarna heeft de urgentie rondom klimaatverandering onze aandacht overgenomen. De focus kwam te liggen op de oorzaak en het tegengaan van klimaatverandering; minder vliegen, het reduceren van gebruik van fossiele brandstoffen en de transitie naar duurzame energie. Maar we doen en investeren nog te weinig om ons weerbaar te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering die al gaande zijn, zoals de waterproblematiek. Op zowel technisch als sociaal vlak.”
We doen en investeren nog te weinig om ons weerbaar te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering die al gaande zijn, zoals de waterproblematiek
Van der Burg
Die gevolgen zijn in grote delen van Azië en Afrika al vergaand. “De problemen raken daar nu al het hart van gemeenschappen, die een hele andere dynamiek kennen dan hier. De vanzelfsprekendheid van het hebben van water is daar niet. Vrouwen en meisjes dragen in veel gebieden de last om het gezin te voorzien van schoon en voldoende water. Droogte leidt ertoe dat zij verder moeten lopen voor water, hetgeen ten koste gaat van tijd aan school en andere ontwikkeling. Daarnaast maakt het hen kwetsbaar voor uitbuiting en geweld. Grotere waterproblemen versterken de sociale ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, en rijk en arm”, aldus Van der Wijk.
Financiële kloof
Met de toenemende problemen omtrent water is het essentieel om in lokale gemeenschappen te investeren in duurzame oplossingen, maar dat gaat niet zomaar. “Er is veel geld beschikbaar voor klimaataanpak, maar dat bereikt de mensen die het hardst geraakt worden vrijwel niet. Aanvraagprocessen hiervoor zijn lang, bureaucratisch en ingewikkeld. Voor een kleine lokale dorpsgemeenschap is het een schier onmogelijke taak om zijn stem te laten horen aan de geldverstrekkers op het hoogste niveau”, deelt Van der Brug.
Minder dan 1 procent van de toegezegde miljarden voor de aanpak van klimaatverandering is bestemd voor watervoorzieningen voor arme gemeenschappen. Dat is verre van rechtvaardig
Water Justice Fund
Het recent door Simavi gelanceerde Water Justice Fund tracht dat gat te dichten. Investeringen worden niet gedaan volgens complexe systematiek, maar primair vanuit een vertrouwensbasis. “We scheppen wel voorwaarden, maar willen vooral de lokale partners waarmee we samenwerken in staat stellen laagdrempelig initiatieven te ontplooien om waterproblematiek snel aan te pakken en daarin vrouwen in de lead te zetten. Zij kennen immers de watersituaties in hun gebieden en hebben vaak een heel helder plan en praktische oplossingen. We slaan twee vliegen in één klap: we streven gelijkheid na door te investeren in oplossingen voor een wereldwijd steeds groter wordend probleem”, zegt Van der Wijk.
Het ‘locally led’ principe is een sterk uitgangspunt van het fonds, omdat lokale partners van Simavi de context begrijpen. Het type initiatief wordt lokaal bepaald en is vaak kleinschalig maar doeltreffend. Van der Brug: “Ieder gebied is anders en vraagt om andere investeringen. Dit kan bijvoorbeeld gaan over het verbeteren of repareren van de waterinfrastructuur, het planten van bomen om het grondwaterpeil te verbeteren of het opzetten van de dialoog tussen overheid en lokale gemeenschap. Wat het initiatief ook is: ons doel is om versneld wateroplossingen te ondersteunen die daarna eventueel ook toegepast kunnen worden in andere gemeenschappen en landen. Verder willen we dat deze nieuwe methodiek als voorbeeld dient voor overheden en andere fondsen om beleid te formuleren die dit soort kleinschalige oplossingen financieel mogelijk maakt. ”
Via de Water Business Circle van Simavi kunnen bedrijven zich aansluiten bij dit initiatief. Voor zowel grote als kleine bedrijven dé kans om bij te dragen aan een duurzame wereld. “Alle ondernemingen worden geacht een bijdrage te leveren aan de Sustainable Development Goals (SDG’s). Water is een zaak van ons allemaal en daar kun je als ondernemer bij aansluiten via ons bedrijvennetwerk”, besluit Van der Brug.
Meer informatie
Heeft u ook interesse om te investeren in het Water Justice Fund en aan te sluiten bij de Water Business Circle van Simavi? Lees dan hier meer informatie: www.simavi.nl