Bedrijven willen investeren om circulair te ondernemen, maar aarzelen omdat zij niet verzekerd zijn van afname. “Een afnamegarantie doorbreekt het kip-ei-probleem”, stelt Jacqueline Cramer, regisseur Circulaire Economie.
Jacqueline Cramer
Regisseur Circulaire Economie
Afnamegarantie
Cramer, regisseur circulaire economie in de Metropoolregio Amsterdam en voormalig minister van Milieu, begrijpt dat bedrijven soms wel willen, maar niet durven te investeren. “Zeker als het gaat om grote investeringen willen zij die investering natuurlijk wel kunnen terugverdienen.
Ondernemen is risico nemen. Maar ondernemen is ook zorgen voor continuïteit van je bedrijf. Daarom is het in bepaalde gevallen goed om van tevoren een afnamegarantie te geven. De overheid en het bedrijfsleven willen hieraan via circulair inkopen een bijdrage leveren om te komen tot een circulaire economie. Door op deze manier samen te werken, ontstaat een optimaal klimaat voor duurzame innovatie.”
Geen utopie
Circulair ondernemen is wat Cramer betreft geen keuze maar noodzaak. “Wij moeten zorgvuldig omgaan met energie, grondstoffen en water. Een kringloopeconomie biedt die mogelijkheid. Bij zo’n circulaire economie blijven energie, grondstoffen en water continu in het systeem circuleren.” Het toekomstbeeld dat Cramer schetst, is geen utopie maar een reële mogelijkheid.
De doelstelling is een volledig circulaire economie in 2050. Ik zie geen reden om te veronderstellen dat dit niet mogelijk is
“Tal van projecten tonen aan dat wij veel meer kunnen dan producten aan het eind van hun levensfase gebruiken als brandstof. Als je al in de ontwerpfase nadenkt over hergebruik van de gebruikte materialen, of liever nog herstel van het product, kun je circulair ondernemen. Binnen de matrasindustrie wordt bijvoorbeeld door de hele keten heen gestreefd naar het terugwinnen en hergebruik van grondstoffen en er wordt gewerkt aan een nieuw ontwerp waardoor matrassen in zijn geheel kunnen worden hergebruikt.”
Kantoormeubilair
Ook een aantal producenten van kantoormeubilair heeft al de stap gezet naar meer circulair ondernemen. “Gebruikt meubilair wordt zo behandeld en waar nodig hersteld, dat het echt als nieuw is. Bedrijven kunnen gebruikt kantoormeubilair kopen, maar ook leasen en met restwaarde terug verkopen aan de leverancier. Zo ontstaat een hechte relatie tussen koper en verkoper. Als je immers tevreden bent over de kwaliteit en de service, blijf je klant. Het is dus een uitstekende oplossing voor beide partijen.”
Sociale innovatie
Cramer is lid van de Amsterdam Economic Board en uit dien hoofde betrokken bij tal van projecten in de metropoolregio. “Wat ik merk is dat er technisch al heel veel mogelijk is. Je kunt gebouwen circulair slopen en de onderdelen hergebruiken als bouwmateriaal.
Je kunt uit afvalstromen waardevolle producten halen. Maar om echt effect te sorteren, is niet alleen technische innovatie nodig maar vooral ook sociale innovatie. Veranderingsprocessen waarbij heel veel verschillende partijen samenwerken. Transitie vereist een gezamenlijke agenda, een gezamenlijk doel.”
Grondstoffenakkoord
Dit jaar hebben overheid en bedrijfsleven een Grondstoffenakkoord gesloten. In dit akkoord beloven 200 partijen om de Nederlandse economie circulair te maken. “Er zijn vijf transitieagenda’s opgesteld”, vertelt Cramer. “Biomassa en voedsel, Kunststoffen, Maakindustrie, Bouw en Consumptiegoederen. In de Metropoolregio zijn wij in 2015 begonnen met negen grote grondstofstromen. In het verleden, en ook nu nog, werden reststromen verbrand of op zijn best laagwaardig gerecycled. Ons doel is alles wat er in een afvalstroom zit, terug te winnen om opnieuw te gebruiken.”
Terugwinnen en hergebruik
“Neem afvalstromen van de voedingsmiddelenindustrie. Daar kun je producten uit terugwinnen die interessant zijn voor de voedingsmiddelenindustrie. Gft-afvalstromen zijn interessant voor chemische bedrijven. Verder kun je denken aan het recyclen van grondstoffen uit elektrische en elektronische apparatuur. Je kunt echt in alle sectoren en voor alle producten bedenken hoe je circulair kunt ondernemen.”