Samen met Michel Schuurman, Project manager Circulaire economie bij MVO Nederland lichten wij vier thema’s uit die van groot belang zijn bij circulariteit.
1. Circulaire economie draait om ondernemen
Er wordt bij het begrip circulaire economie vaak gepraat over grondstoffen en het tegengaan van vervuiling. Grondstoffen staan ook zeker aan de basis en het tegengaan van vervuiling is een van de uitkomsten. Maar de motor die alles laat draaien is ondernemerschap. Het besef dat veel waarde onnodig vernietigd wordt en dat circulair ondernemen dus gaat om meer waardecreatie – zowel financieel als maatschappelijk -, innovatie en betere klantrelaties is hetgeen waar ondernemers het voor doen.
2. Circulaire economie is meer dan afval-hergebruik
Het is uiteraard wenselijk om afval een nieuw leven te geven als dat kan. Reststromen zijn echter veelal niet vooraf bedoeld geweest om her te gebruiken. De ‘nieuwe’ grondstoffen leiden daardoor geregeld tot samengestelde producten die nog wel een functie kunnen hebben, maar daarna toch onbruikbaar afval wordt. Hooguit nog verbrand. Dit is dus een lineaire economie met een feedback-loop, maar geen circulaire economie. Daarnaast kan zo’n hergebruik ongewenste bijeffecten hebben, denk aan het hergebruik van autobanden als granulaat op een sportveld.
3. De sleutelrol van inkoop bij ketensamenwerking
Nieuwe Business Modellen en ketensamenwerking. Twee woorden die heel vaak in een adem genoemd worden met circulair ondernemen. Wat vaak nog onderbelicht is, is het feit dat deze zaken staan of vallen met een juiste contractsvorm. Contractering die in onze economie in 99% van de gevallen gevat dienen te worden in ver- en inkoopafspraken (ook bij ‘as-a-service’ afspraken en bijv. lease constructies). Er dient dan ook veel meer aandacht te komen voor de rol van opdrachtgeverschap en inkoop bij de totstandkoming van Nieuwe Business Modellen en ketensamenwerking.
4. Opschaling wordt nog lastig in een lineair systeem
Er worden steeds meer succesvolle pilots zichtbaar die aantonen dat een circulaire economie technisch kan. Deze zijn echter tot stand gekomen omdat veel belanghebbenden (ondernemers, financiers, regelgevers) bij het proces de bestaande kaders en afwegingen tijdelijk buigen om de pilot te doen laten slagen. Als er echter na die pilot gesproken wordt over opschaling blijken de bestaande kaders en afwegingen toch persistent en weerbarstig. Schaalbaar circulair ondernemen in een lineair systeem is vooralsnog een uphill battle. Er zullen nog veel veranderingen plaats moeten vinden bij onder meer risico-acceptatie modellen, normerings-instanties en wetgevers eer er echt een circulaire economie op schaal komt.