Lucelle Deneer, docent maatschappijleer en geschiedenis op het vmbo Ermelo, is begin dit jaar verkozen tot ‘Leraar van het jaar 2018-2019′ in het voortgezet onderwijs. Zij geeft haar visie op onderwijs anno 2019.
Lucelle vindt haar benoeming een hele eer. “Want je bent ambassadeur voor het onderwijs. Ik ben in de jaren 70 vanuit Suriname naar Nederland gekomen. We kwamen terecht in een multiculturele arbeiderswijk in Rotterdam. Daar speelde ik al schooltje met mijn buurtvriendjes. Toen ik elf was en naar de brugklas ging, wist ik al dat ik docent wilde worden. Inmiddels sta ik al meer dan twintig jaar voor de klas.”
Radertje
Haar docenten vonden Lucelle tijdens haar opleiding wel eens lastig, omdat ze vaak een eigen invulling gaf aan opdrachten. “Ik ben altijd creatief geweest en vakoverstijgend. Dat probeer ik mijn leerlingen nu nog steeds te laten inzien. Een leervak is slechts een radertje in het grote geheel.”
Lucelle heeft het onderwijs in de loop van de jaren flink zien veranderen. Vroeger stonden docenten voor de klas en bepaalden zij wat er ging gebeuren. Leerlingen zaten achter hun tafeltje en leerden uit boeken. “Het huidige onderwijs bevat theorie maar ook het oefenen van vaardigheden”, zegt Lucelle. “Docenten werken meer als coach en geven leerlingen meer de ruimte, ook om te leren van fouten. Want dat is positief voor het leerproces.”
Eigen mening
Ook leerlingen zijn veranderd: ze zijn nu veel volwassener, mede door sociale media. “Ze hebben inkomsten, doen zelf grote uitgaven, gaan alleen op vakantie en hebben een eigen mening. Afhankelijk van de onderwijscultuur en -structuur zie je dat leerlingen meer autonomie krijgen. Vroeger was de docent heer en meester in het lokaal. Nu zie ik mezelf als docent én ondernemer. De leerlingen en hun ouders zijn mijn ‘klanten’. Ik wil dat zij mijn ‘product’, dus mijn kennis en vaardigheden, gretig afnemen.
Ik zie mezelf als docent én ondernemer
Maar is wat ik aanbied ook wat zij willen? Je moet leerlingen overtuigen dat zij jouw ‘product’ nodig hebben.” Lucelle vindt het bijvoorbeeld belangrijk dat leerlingen persoonlijke doelen vorm kunnen geven. Zulke fundamentele vaardigheden kunnen hen later helpen op de arbeidsmarkt. En docenten kunnen gaan samenwerken met organisaties en bedrijven buiten de school, omdat die het best weten aan welke vaardigheden en beroepen behoefte is.
Niet afwachten
Uiteraard heeft ook de digitalisering voor grote veranderingen gezorgd. Lucelle gebruikt sociale media om het buitenschoolse leren te beïnvloeden. Ook heeft ze een app ontwikkeld waarmee leerlingen via gamification kunnen oefenen met lesstof. “Ik vind dat wij als docenten hierin vaker het initiatief moeten nemen. Want op deze manier kom je het meest tegemoet aan wat je zelf nodig hebt. Als je iets nieuws wilt, kun je eerst onderzoeken wat daarover al bekend is en of andere scholen het al gebruiken. Scholen moeten elkaar niet als concurrent zien, maar kunnen van elkaar leren.”
Bestuurders van scholen moeten tegenwoordig niet alleen leiding kunnen geven, maar ook leiding kunnen ontvangen. Lucelle vindt dat een goede ontwikkeling. “Docenten die tegen bepaalde dingen aanlopen, moeten de ruimte krijgen om de juiste stappen te ondernemen. Het is fijn dat zij hierin gesteund worden door organisaties als het LerarenOntwikkelFonds (LOF). De subsidie en coaching van het LOF zijn van essentieel belang. Net als leerlingen leren ook docenten ieder op hun eigen manier. Dat moet blijven gebeuren, het liefst tot aan het pensioen.”