Klimaatverandering vraagt aanpassingen met name op lokaal niveau. Madeleen Helmer legt dit uit. Zij is projectleider klimaatadaptatie bij Klimaatverbond Nederland, een vereniging van gemeenten, waterschappen en provincies.
Madeleen Helmer
Projectleider klimaatadaptatie bij Klimaatverbond Nederland
Hitte, droogte, stormen, hoosbuien en overstromingen. De gevolgen van klimaatverandering zijn al volop te merken. Vooral op lokaal niveau zijn er steeds grotere risico’s voor de samenleving. Nederland moet zich daarom aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Het Klimaatverbond heeft bijgedragen aan de Nationale Klimaat-adaptatie Strategie (NAS), die in 2016 verscheen en meer dan honderd klimaatrisico’s beschrijft.
“Iedereen krijgt daarmee te maken”, stelt Helmer. “Vanwege stijgende temperaturen verschijnen bijvoorbeeld andere insecten in Nederland, zoals de tijgermug, nieuwe soorten teken en de eikenprocessierups. Daar hebben we steeds meer last van, met risico’s voor onze gezondheid.”
We moeten met name thuiswonende eenzame ouderen nog beter in de gaten houden
Gevolgen van hitte
Afgelopen zomer werd het al meer dan 40 graden. Zulke extreme temperaturen zullen vaker voorkomen. De gevolgen van hitte zijn een belangrijk aandachtspunt bij klimaatadaptatie. “Ouderen lopen hierbij het meeste risico”, zegt Helmer. “Gelukkig weten mensen steeds beter wat zij moeten doen bij hitte, namelijk voldoende blijven drinken en zorgen voor verkoeling. Toch zijn er de afgelopen zomer in die hete week 400 mensen, meer dan normaal, overleden. We moeten met name thuiswonende eenzame ouderen nog beter in de gaten houden.”
Ook zullen in de toekomst clusterbuien vaker voorkomen. Die zijn kort, hevig en heel lokaal. In Brabant vielen in juni 2016 hagelstenen zo groot als tennisballen boven een glastuinbouwgebied, met in korte tijd ruim een half miljard aan schade. Helmer vreest vooral extreem weer boven een evenemententerrein, zoals al is gebeurd bij onder andere Pinkpop.
“We overleggen hierover met evenementenbureaus. Die doen al wat ze kunnen, maar van zo’n bui weet je pas een half uur van tevoren waar die precies valt. Dan kun je niet meer evacueren. We willen het bewustzijn vergroten dat het kan gebeuren. We zoeken daarom ook contact op met burgemeesters en veiligheidsregio’s.”
We moeten er echt werk van maken om gezamenlijk oplossingen te bedenken
Behoefte aan koelte
Een nieuw aandachtspunt, gezien de stijgende temperatuur, is er toenemende behoefte aan koelte. In warme zomers zullen meer airco’s en ventilatoren aanstaan. Maar dat heeft gevolgen voor lokale energiesystemen. “Dit moet onderdeel worden van de warmtevisies die nu worden gemaakt vanwege de energietransitie”, benadrukt Helmer. “Want anders kunnen de verkeerde investeringen worden gedaan. Maar momenteel zijn gemeenten hier nog nauwelijks mee bezig. We moeten er echt werk van maken om gezamenlijk oplossingen te bedenken.”