Hans Verhoeven
Veehouder De Hoeve B.V.
Hans Verhoeven runt samen met zijn vrouw Diny en medewerkers de demoboerderij van Keten Duurzaam Varkensvlees. Hier wordt gewerkt aan integraal duurzame ontwikkelingen voor de varkenshouderij. Verhoeven voorzag dat varkenshouderijen in Noord-Brabant voor een grote uitdaging kwamen te staan.
“De emissienormen voor ammoniakuitstoot werden aangescherpt, en ook op gebied van geuruitstoot zijn strenge regels opgesteld. Het installeren van een luchtwasser is een veel toegepaste oplossing om aan de veranderende wetgeving te voldoen. Bij deze techniek wordt ammoniak, maar ook fijnstof en geur, aan het eind van de stal uit de lucht gefilterd.”
Volgens Verhoeven heeft dit op het klimaat ín de stal echter geen positief effect. “Terwijl juist een goed stalklimaat noodzakelijk is om te komen tot gezondere dieren, beter dierenwelzijn een fijne leefomgeving en betere technische en economische resultaten.”
Duurzame stal
Na jaren van innovatie, onderzoeken en investeren is Hans Verhoeven er met Keten Duurzaam Varkensvlees in geslaagd een integraal duurzame stal te ontwikkelen die voldoet aan de wetgeving zonder gebruik van een luchtwasser. “Een belangrijk uitgangspunt hierbij is dat we de mest dagelijks uit te stal halen. Daardoor voorkomen we dat zich überhaupt ammoniak en andere kwalijke gassen ontwikkelen, wat het filteren van de lucht aan het eind van de stal overbodig maakt.”
Een belangrijk uitgangspunt hierbij is dat we de mest dagelijks uit te stal halen
Deze techniek biedt ook de mogelijkheid om door middel van vergisten van de dagverse mest de kringloop volledig te kunnen sluiten. “Wij zijn er van overtuigd dat dit de oplossing is voor een duurzame varkenshouderij in Noord Brabant en in de rest van Nederland,” aldus Verhoeven.
Metingen
Maar alleen de ontwikkeling van de Stal van de Toekomst is niet genoeg, meent Verhoeven. “De uitdaging is ervoor te zorgen dat alle varkenshouders deze technieken op het eigen bedrijf kunnen toepassen. Daarom meten we in de Stal van de Toekomst de ammoniak-, geur- en fijnstofuitstoot.
We bewijzen dat de dieren gezond opgroeien. Op die manier wordt het een goedgekeurd systeem dat andere varkenshouders ook mogen toepassen op hun bedrijf. Maar om dit proces volledig te kunnen afronden, is het nodig dat op meerdere locaties metingen worden gedaan.
“Daarbij hebben we hulp nodig van gemeenten die vergunningen hiervoor mogelijk maken. Maar ook van financiers die buiten de gebaande paden meedenken met varkenshouders.”
Stikstof en koolstof uit verse mest wordt straks essentieel
Ton Voncken, deskundige op het gebied van biomassa en duurzame energie is enthousiast over de methode om dagverse mest te gebruiken voor de opwekking van biogas. “We hebben dat biogas in de toekomst hard nodig om te voorzien in onze duurzame energiemix. Onze maatschappij kan niet alleen draaien op elektronen uit zon- en windenergie, er zijn ook moleculen nodig en die komen uit biomassa. Met mestscheiding bij de bron wordt ook een dubbelslag gemaakt: koolstof wordt ingezet voor biogasproductie en de stikstof in de mest wordt vastgelegd voor hergebruik.”
Stikstof is nodig voor de productie van voedsel. Die methode wordt toegepast in de proefstal van Hans Verhoeven in Valkenswaard en Voncken was daar vanuit zijn rol bij de topsector Agri & Food bij betrokken. “Biogas wordt gevormd uit koolstof in mest. In verse mest zit meer koolstof dan in oude mest. De koolstof in drijfmest die langer in opslag zit, wordt afgebroken en verdwijnt in de lucht. Dat geldt ook voor de aanwezig stikstof in mest. Vanuit het oogpunt van milieu is dat ongewenst.
In het kader van verduurzaming heeft Verhoeven volgens Voncken een ingenieuze manier bedacht om dagelijks de mest vers uit de stal te krijgen. Die wordt vergist, waarna biogas ontstaat. “En het op grote schaal produceren van biogas is belangrijk nu we met z’n allen hebben afgesproken dat we in 2050 CO2 neutraal zijn. Het gebruik van fossiele brandstoffen ligt dan achter ons.”
En het op grote schaal produceren van biogas is belangrijk nu we met z’n allen hebben afgesproken dat we in 2050 CO2 neutraal zijn
Tot nog toe wordt stikstof-kunstmest geproduceerd met behulp van aardgas. Door massaal stikstof-kunstmest in te zetten is de voedselproductie sterk gestegen, maar is ook meer stikstof in het aardsysteem gebracht dan dat het zelf circulair kan handelen.
“Met nadelige gevolgen voor het grondwater en de biodiversiteit. Efficiënter gebruik van stikstof is daarom van belang. Het systeem van Verhoeven produceert duurzame energie in de vorm van biogas en er wordt stikstof teruggewonnen, waardoor geen aardgas meer nodig is om kunstmest te maken. Dubbel winst en een perfect voorbeeld van moderne circulaire landbouw.”
Verse mest in vergister levert meer op dan oude mest
De dagverse mest uit de Stal van de Toekomst van Hans Verhoeven wordt nuttig aangewend. In een monovergister wordt deze mest omgezet in biogas. De vergister is echter anders dan veel andere vergisters in Nederland. Volgens Nico Verdoes, onderzoeker bij Wageningen University & Research, gaat het hier om een propstroomvergister.
“De meeste vergisters zijn geroerde vergisters, waarbij mest, die steeds wordt toegevoegd, vermengd wordt met datgene wat al in de vergister zit. Meestal blijft mest een maand of zes in de kelder onder de stallen. Intussen worden nuttige stoffen in die mest afgebroken en komt er ammoniak en methaangaas vrij. Dat is slecht voor het milieu, het stinkt en is ongezond voor de dieren en de boer. Daarom is het beter de mest dagelijks uit de stal te verwijderen.
Die verse mest komt als een ‘prop’ in de propstroomvergister en wordt in z’n geheel door de vergister geleid, waarbij natuurlijk wel enige vermenging plaatsvindt. Er zijn aanwijzingen dat deze vergister meer biogas oplevert, maar dat is nog niet vastgesteld. Voorlopig kijken we vooral of zo’n vergister op de boerderij goed te gebruiken is en hoe we de techniek kunnen optimaliseren.”
Volgens Verdoes levert verse mest zo’n zesmaal meer biogas op dan oude mest. “Van het biogas wordt weer warmte en elektriciteit gemaakt, die Verhoeven op zijn boerderij gebruikt. En het digestaat, datgene dat overblijft uit de vergister, is dunner dan normale mest en makkelijker opneembaar door de gewassen op het land. Bovendien is het geurloos.”