In de grond-, weg- en waterbouw werken partijen binnen de keten samen om toegepaste producten en materialen zo hoogwaardig mogelijk te hergebruiken.
Evert Schut
Adviseur Rijkswaterstaat
“Een mooie vorm van hergebruik is natuurlijk het opnieuw toepassen van complete onderdelen van een bouwwerk”, stelt Evert Schut, adviseur bij Rijkswaterstaat op het gebied van circulaire economie en duurzaamheid. “Dat vereist dat je al bij het ontwerp van een sluis, brug of viaduct nadenkt over producthergebruik in een volgende levenscyclus. Je maakt het bouwwerk in feite demontabel.
Wij zijn nu bezig met het ontwerp van een circulair viaduct. De liggers, de delen die het wegdek dragen, zijn zo ontworpen dat ze makkelijk uit elkaar te halen zijn en een levensduur hebben van tweehonderd jaar. Als het viaduct over dertig of tachtig jaar eventueel moet worden veranderd of verplaatst, dan kunnen die liggers in zijn geheel opnieuw worden ingezet.”
Kennis ontwikkeling
Rijkswaterstaat probeert zoveel als mogelijk gebruik van primaire grond- of bouwstoffen te vermijden. “Het is belangrijk dat wij samen met onze ketenpartners de kennis ontwikkelen om dat mogelijk te maken”, vertelt Schut. “In de bouw wordt al meer dan 95 procent van alle bouw- en sloopafval hergebruikt, het meeste als funderingsmateriaal in de wegenbouw. Nieuwe gebouwen en infrastructuur worden echter nog steeds gebouwd op basis van – grotendeels – primaire grondstoffen. En dat is nu juist wat er bij circulaire economie moet gaan veranderen.”
Je moet voorkomen dat afval ontstaat door dingen anders te ontwerpen
Als hergebruik van hetzelfde product of van grondstoffen van dat product niet mogelijk is, worden ook wel restmaterialen van industriële processen toegepast als alternatief voor primaire grondstoffen. Een voorbeeld daarvan is AEC-bodemas. Dit is een restproduct van de verbranding van huishoudelijk restafval. Het werd al gebruikt als ophoogmateriaal voor de wegenbouw.
Materialen
Tot voor kort bevatte AEC bodemas nog relatief veel zware metalen. “Daarom moesten bij de verwerking daarvan speciale maatregelen worden genomen om te voorkomen dat die zware metalen zouden leiden tot bodemverontreiniging. Ideaal zijn dit soort constructies niet. Soms kregen wij dusdanige technische problemen dat hele stukken weg opnieuw aangelegd moesten worden.”
Sinds kort is Heros Sluiskil erin geslaagd om de AEC bodemas zo te bewerken dat het voldoet aan de civieltechnische eisen voor gebruik als ophoogmateriaal en aan het Besluit Bodemkwaliteit. “Er zijn dan geen extra maatregelen meer nodig voor gebruik. Dat is een uitstekende ontwikkeling, zeker als het lukt om te voldoen aan zowel de technische- als de milieueisen.”
Afvalmanagement
Een optimaal afvalmanagement draagt zeker bij aan het voorkomen van verspilling van primaire grondstoffen en bouwmaterialen. “Maar het uiteindelijke doel is voorkomen dat afval ontstaat door dingen anders te ontwerpen zodat je onderdelen op productniveau of materialen op materiaalniveau voortdurend kunt hergebruiken. Natuurlijk moet je dan wel zorgen dat hergebruik of recycling niet leidt tot een hogere CO2-uitstoot.”