De Nederlandse land- en tuinbouw levert een enorm bijdrage aan onze economie. Door de hoeveelheid banen en voedselvoorziening is het een onmisbare en erg innovatieve sector. Nederland is tevens een belangrijke exporteur en levert producten en kennis over de hele wereld.
Marc Calon
Voorzitter Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland
Marc Calon, voorzitter van Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland, aan het woord over de belangrijkste ontwikkelingen. Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO) behartigt belangen van boeren en tuinders. Deze ondernemers- en werkgeversorganisatie werkt met dertien sectoren in de regio’s zuid, noord en Limburg. Er zijn bijna 50.000 agrarische ondernemers werkzaam in uiteenlopende dierlijke en plantaardige sectoren zoals akkerbouw, melkveehouderij, pluimveehouderij, bollenteelt, glastuinbouw, boomteelt en varkenshouderij. 35.000 daarvan zijn aangesloten bij LTO.
“Dat zijn zowel grote ondernemingen als eenmanszaken,” aldus Calon. “Er zijn 100.000 vaste mensen en 100.000 flexkrachten in dienst bij bedrijven uit deze sector. Indirect, zoals bij slachterijen en keurmeesters, gaat het om 600.000 fte’s. Kortom, geen kleine sector als het gaat om de hoeveelheid banen.
Daarnaast wordt er veel geëxporteerd en dat draagt fors toe aan de economie, zo’n 22 procent. In 2017 is er 101 miljard aan goederen naar West-Europa, Amerika en Azië geëxporteerd. Hiervan is 11 miljard bestaande techniek, zoals melk- en kassystemen. De overige 90 miljard bestond uit voedsel en sierteelt, zoals rozen en planten.”
Duurzame energie
Uit onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) blijkt dat de Nederlandse tuin- en landbouw de laagste carbon footprint heeft. Door de productie van duurzame energie door bijvoorbeeld het gebruik van zonnepanelen, windmolens, aardwarmte en het gebruik van vergistingsinstallaties – vergisting zet gft-afval om in ‘groen’ gas en compost – levert de sector nu al een enorme bijdrage aan de klimaatverandering. Deze ontwikkeling zal zich alleen maar verder voortzetten waardoor de sector voorloopt op de klimaatdoelsteling voor 2050.
Circulariteit
Circulaire bedrijfsvoering is een belangrijke ambitie van de landbouwsector, door bijvoorbeeld het sluiten van de kringlopen, beperken van emissies en efficiënt gebruik van hulp- en grondstoffen. In de melkveehouderij betekent dit bijvoorbeeld verlaging van de input (voerspoor) en optimaal gebruik van dierlijke mesten en overgaan naar groene, CO2-neutrale kunstmest. In 2020 moet de ontwikkelingen voor mestbewerking en verwerking zo ver zijn dat dierlijke mest als kunstmestvervanger gebruikt kan worden.
Smart farming
Smart farming zal ook steeds meer door worden ontwikkeld, vertelt Calon. Hierbij gaat het over de toepassing van moderne informatie- en communicatietechnologieën in de land- en tuinbouw. “Robotisering en de inzet van drones zal leiden tot een meer productieve en duurzame landbouw, gebaseerd op een efficiënter gebruik van grondstoffen.”
Circulaire bedrijfsvoering is een belangrijke ambitie van de landbouwsector
Om alle ontwikkelingen in goede banen te leiden, is mankracht noodzakelijk. Calon voorziet op korte termijn een krapte in arbeidskrachten door enerzijds groei in de sector en anderzijds de concurrentie met andere sectoren. “Veel aandacht zal nu, maar ook in de toekomst besteed moeten worden aan flexibele inzet van arbeid uit het buitenland, opleiding en scholing door de AOC’s.”
Bedreigingen
De sector is volop aan het innoveren. Toch zijn er een aantal bedreigingen voor de eerder genoemde ontwikkelingen, meent Calon. “Als sector worden wij moedeloos van alle regeltjes die door de overheid worden opgelegd.
De ondernemers staan zelf met de voeten in de klei en weten als geen ander wat er nodig is in de sector. Wij pleiten dan ook voor doelvoorschriften in plaats van middelvoorschriften.”
Ook kan het protectionistische beleid van Trump en de invoering van eventuele handelsbeperkingen door de VS negatieve gevolgen hebben voor het open exportbeleid van Nederland, evenals een harde Brexit.
Calon: “Dit zal ook immense logistieke gevolgen hebben voor de sierteelt. Nu worden de containers in Hoek van Holland binnen twintig seconden gescand. Als dat straks met formulieren moet gaan gebeuren, gaat die snelheid verloren. Hier spelen we als ondernemersvereniging op in door een Brexit-event te organiseren met de National Farmers Union, waarbij we uitleggen wat de gevolgen hiervan kunnen zijn.
Dit doen we in Nederland zodat onze boeren en tuinders goed voorbereid zijn. Dierziektes uit Oost-Europa en de Afrikaanse varkenspest vormen ook reële bedreigingen voor onze boeren.”
Kansen
De kennis en hoogwaardige producten van de Nederlandse land- en tuinbouw zijn alom bekend. Dat biedt oneindig veel mogelijkheden. Innovatie, schaalvergroting en mechanisering zorgen voor stijging van productie en productiviteit van land- en tuinbouwbedrijven.
Calon: “Die processen gaan gewoon door. Onze bedrijven worden in sommige gevallen groter, maar gaan ook intensiveren en andere dingen erbij doen. Ook zullen er steeds meer nichebedrijven ontstaan. Hierdoor wordt de diversiteit steeds groter in Nederland.”